طرح صنعتی چیست ؟

معمولا وجه فیزیکی و ظاهری تمامی اشیاء با ویژگی منحصر به فرد و جدید، جدا از امکانات و جنس آن به عنوان طرح صنعتی شناخته می شود. به طور مثال؛ طرح جدید یک مبل یا بسته بندی یا شکل ظاهری یک ظرف می­تواند به عنوان طرح صنعتی معرفی شود.

 

 

 

جایگاه حقوق ثبت طرح های صنعتی در حقوق ماکیت صنعتی و مصادیق آن:

حقوق مالکیت صنعتی در خاکریز اول صنعت، تجارت و تحقیقات قرار دارد؛ و در صورت توجه نکردن به این حقوق ضرر و زیان جبران ناپذیری به افراد فعال در این عرصه ها خواهد آورد.

 

در تجارت کیفیت و کمیت کالا، اعتبار معامله کننده و کالای مورد معامله همچنین ابتکار و نوآوری باعث حفظ حقوق پدید آورنده شده و سبب تشویق وی و سایرین میشود و بسیار تاثیر گذار است. بعنوان مثال؛ حسن نام تجاری یک کالا، سرعت فروش آن را برای فروشنده بالا برده، باعث سهولت دربازاریابی می­گردد و یا ظاهر زیبا و بسته بندی منحصر به فرد کالا، عامل کلیدی در جلب و جذب مشتریان شده و موجبات موفقیت محصول در بازار می­شود علاوه بر این ثبت و حمایت از حقوق مبتکرین و مخترعان باعث رشد شگرف علم و دانش می شود.

 

یکی از جنبه های حقوق مالکیت صنعتی، حقوق ثبت طرح­های صنعتی می­باشد که به شکل و ظاهر، ترکیب خطوط و رنگ­ها از نظر جذابیت کالا (محصول) توجه دارد.

 

قبل از اینکه تولید محصولات به شکل ماشینی و با تیراژ بالا یا به اصطلاح سری زنی شروع شود کالاها در کارگاه­های کوچک بصورت دستی و توسط سازنده تزیین می­شد. اما تولید کالاها پس از انقلاب صنعتی به سرعت و تنها برای رفع نیاز تولید میگردید. هیچ توجهی به ظاهر آن از نظر زیباشناختی نمی­شد. تولید کنندگان سنتی به شکل زمخت و نازیبای آن ایراد می‌گرفتند. لذا تولید کنندگان صنعتی را بر آن داشت  که از هنرمندان و طراحان، خواستار طراحی با ظاهر زیباتر و جذاب تری از محصولات باشند. تا ضمن رفع نیاز مصرف­کننده، استفاده از آن هم آسان و چشم نواز باشد. از طرفی وجود رقابت بین تولیدکنندگان یک نوع کالا آنان را مجبور می­ساخت که برای جلب و جذب مشتری بیشتر محصولات خود را تزیین و هر روز زیباتر نمایند و این روند زیباسازی ادامه پیدا کرد که امروزه بسیاری از محصولات بدون تغییر کیفیت و کارکرد آن­ها هر روز شکل جدیدی پیدا می­کنند و سرعت رشد و تنوع آن­ها به قدری زیاد است که باعث شگفتی می­شود.

 

 
تعداد زیادی از طراحان، هنرمندان و تولید کنندگان در زمینه طراحی و تولید محصولات مختلف فعالیت دارند و از قوانین طرح صنعتی انتظار دارند که از حقوق آنان حمایت نماید. با وجود مکانیسم مناسب قانونی، اکثر آنان از وجود چنین قوانینی بی خبر هستند. به عبارتی وقتی محصولی طراحی شد پس از زحمات فراوان تولید سپس به بازار مصرف عرضه می­گردد. و با استقبال مصرف کننده، همه رقبا سعی بر تولید همان محصول میکنند. در حالی­که میدانیم ساختن یک محصول و ابداع آن بسیار مشکل تر از کپی کردن آن است. سوءاستفاده از طرح­ها پس  علنی شدن آنها، یکی از دغدغه­های طراحان و تولیدکنندگان میباشد.